دست کم ۱۶ نفر در درگیری‌های مسلحانه میان تایلند و کامبوج کشته شده‌اند، جایی که تنش‌ها بر سر اختلافات مرزی صدساله به بدترین درگیری بین این دو کشور جنوب شرق آسیا در بیش از یک دهه اخیر تبدیل شده است.

به گزارش فارس، از زمانی که درگیری‌ها بین کامبوج و تایلند در روز پنجشنبه آغاز شد دو طرف به تدریج از سلاح‌های سنگین‌تر از جمله توپخانه و سیستم‌های راکتی استفاده کرده‌اند و درگیری‌ها از ۶ نقطه به ۱۲ منطقه گسترش یافته است.

هر دو کشور، طرف مقابل را به آغاز درگیری متهم می‌کنند. نخست‌وزیر موقت تایلند روز جمعه هشدار داد این درگیری‌ها «می‌تواند به وضعیت جنگی تبدیل شود».
 

وزارت بهداشت تایلند روز جمعه اعلام کرد حداقل ۱۴ غیرنظامی و یک نظامی کشته شده‌اند و بیش از ۱۳۰ هزار ساکن به پناهگاه‌های موقت منتقل شده‌اند. کامبوج نیز گزارش کشته شدن یک غیرنظامی در منطقه مرزی را تأیید کرده است.

تایلند، کامبوج را به عمد هدف قرار دادن غیرنظامیان متهم کرده، در حالی که کامبوج تایلند را به استفاده از مهمات خوشه‌ای ممنوعه متهم می‌کند.

روز پنجشنبه، تایلند که نسبت به همسایه‌اش از برتری نظامی برخوردار است از یک جنگنده اف-۱۶ ساخت آمریکا برای حمله هوایی به یک هدف نظامی کامبوج استفاده کرد.

آمریکا که «متحد پیمانی» دیرین تایلند است خواستار «توقف فوری« حملات شده است. وزارت امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه گفت: »ما به ویژه از گزارش‌های مربوط به آسیب به غیرنظامیان بی‌گناه نگران هستیم.»

«متحد پیمانی» (Treaty Ally) به کشوری گفته می‌شود که بر اساس یک پیمان رسمی و قانونی با کشور دیگری متعهد به همکاری نظامی، امنیتی یا استراتژیک می‌شود.

ریشه این مناقشه به مرز ۸۰۰ کیلومتری بازمی‌گردد که فرانسه به عنوان قدرت استعماری حاکم بر کامبوج تا سال ۱۹۵۳ ترسیم کرده بود.

از زمان تعیین رسمی این مرز در سال ۱۹۰۷، دو کشور تایلند و کامبوج چندین بار درگیر درگیری‌های مرگبار شده‌اند.

کانون اصلی این تنش‌ها، منطقه اطراف معبد تاریخی «پرئاه ویهر« متعلق به قرن یازدهم میلادی است که هر دو کشور مدعی مالکیت آن هستند.

اگرچه دیوان بین‌المللی دادگستری در سال‌های ۱۹۶۲ و ۲۰۱۳ مالکیت این معبد را به کامبوج واگذار کرده، اما تایلند همواره صلاحیت این دادگاه را به رسمیت نشناخته و این حکم را نپذیرفته است.

این درگیری‌ها در سال ۲۰۰۸ با ثبت این معبد در فهرست میراث جهانی یونسکو شدت گرفت.

پس از دوره‌هایی از آرامش نسبی تنش‌ها بار دیگر از ماه مه گذشته با کشته شدن یک سرباز کامبوجی در منطقه مورد مناقشه دیگری به نام مثلث زمردی افزایش یافته است. کامبوج به طور قاطع هرگونه مسئولیت در مورد مین‌گذاری در این منطقه را رد کرده است.

پس از آن یک سری اقدامات تلافی‌جویانه از جمله اخراج دیپلمات‌های دو کشور صورت گرفت.

 
پو سوتیاراک، سفیر سابق کامبوج در ژاپن و مشاور ارشد برجسته مرکز مطالعات منطقه‌ای کامبوج در پنوم پن، به ان‌بی‌سی نیوز گفت: «دو طرف اکنون در نقطه تقریباً بی‌بازگشت قرار دارند».

پیامدهای سیاسی
این مناقشه مرزی موجی از بحران سیاسی در تایلند به راه انداخته است. ماجرا از آنجا آغاز شد که مکالمه محرمانه نخست‌وزیر تایلند «پائتونگتارن شیناواترا» با رهبر سابق کامبوج «هون سن» به صورت عمومی منتشر شد.

هون سن که نزدیک به چهار دهه حکومت بر کامبوج را در دست داشت دو سال پیش قدرت را به پسرش «هون مانت» واگذار کرد، اما همچنان نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌گیری‌های این کشور ایفا می‌کند.

پائتونگتارن که ۳۸ سال دارد و دختر «تاکسین شیناواتران نخست‌وزیر پیشین تایلند است در این مکالمه که توسط خود هون سن ضبط و منتشر شد سعی داشت تا تنش‌های مرزی میان دو کشور را کاهش دهد.

نکته جنجال‌برانگیز، خطاب قرار دادن هون سن با عنوان محاوره‌ای "عمو" بود که در فرهنگ سیاسی تایلند غیرمتعارف به شمار می‌رفت. این موضوع همراه با انتقادات تند نخست‌وزیر از یکی از فرماندهان ارشد ارتش، طوفانی سیاسی در تایلند به پا کرد.

انتشار این مکالمه خشم عمومی را در تایلند برانگیخت، چرا که پیش از این نیز عملکرد پائتونگتارن در مدیریت بحران مرزی با کامبوج مورد انتقاد گسترده قرار گرفته بود.

ارتش تایلند که نهادی بسیار قدرتمند و با سابقه طولانی در مداخلات سیاسی است، از این اظهارات به شدت عصبانی شد.

بسیاری از تحلیلگران سیاسی معتقدند این بحران می‌تواند به سقوط دولت پائتونگتارن بینجامد، چرا که موضعگیری‌های اخیر او هم مردم و هم نهادهای قدرتمند کشور را علیه او بسیج کرده است.

پل چمبرز، پژوهشگر مهمان در مؤسسه مطالعات جنوب شرق آسیا در سنگاپور هم به ان‌بی‌سی نیوز گفت: «امروز ما در وضعیتی قرار داریم که در آن ارتش تایلند سیاست خارجی را علیه کامبوج تعیین می‌کند. دولت غیرنظامی تایلند هیچ کنترلی بر ارتش ندارد».

او در مورد وضعیت این هفته گفت: «هرج و مرج کامل است و واقعاً از کنترل خارج شده است.

کامبوج گفت که از شورای امنیت سازمان ملل خواسته است در "تجاوز نظامی برنامه‌ریزی شده و بدون تحریک" تایلند مداخله کند. تایلند می‌گوید می‌خواهد این درگیری را به صورت دوجانبه حل کند، اما تنها پس از آنکه کامبوج حملات خود را متوقف کند.

چین همسایه که به دولت پنوم پن نزدیک‌تر از بانکوک دیده می‌شود، پیشنهاد میانجی‌گری داده است.