بر اساس گزارش مجله علمی «نیچر فود»، ایران با اتکا به تولید بالای میوه، سبزیجات و گوشت مرغ در میان ۵۰ کشور دارای بالاترین خودکفایی غذایی جهان قرار گرفت؛ جایگاهی که با داده‌های فائو و بانک جهانی نیز هم‌خوانی دارد.

به گزارش فارس، در تازه‌ترین ارزیابی علمی منتشر شده توسط مجله معتبر «نیچر فود»، ایران موفق شده در میان ۵۰ کشور جهان با بالاترین سطح خودکفایی غذایی جای گیرد؛ موضوعی که در شرایط پیچیده امنیت غذایی جهانی، نشان از ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل کشور در تولید مواد غذایی دارد.

این گزارش، که شاخصی مبتنی بر میزان توانایی کشورها در تأمین نیازهای غذایی داخلی خود تدوین کرده، معیار ۱۰۰ درصد را به‌عنوان سقف خودکفایی در هر گروه غذایی در نظر گرفته است. کشورهایی که در یک دسته امتیازی بالاتر از ۱۰۰ درصد دارند، از توان صادراتی برخوردارند، و در مقابل، عددهای پایین‌تر نشانه وابستگی به واردات است.
 

بر پایه این ارزیابی، ایران با رتبه ۴۴ در فهرست جهانی، جایگاهی قابل‌توجه به خود اختصاص داده است. طبق این گزارش، جمهوری اسلامی ایران در بخش تولید میوه و سبزیجات و همچنین گوشت، به امتیازی فراتر از ۱۰۰ درصد دست یافته است. به‌عبارت دیگر، نه‌تنها نیاز داخلی را به‌طور کامل تأمین می‌کند، بلکه پتانسیل صادرات نیز در این حوزه‌ها وجود دارد.

در مقابل، در بخش‌هایی مانند حبوبات و مواد نشاسته‌ای همچون گندم و برنج، ایران هنوز به سطح خودکفایی کامل نرسیده و وابستگی‌هایی به واردات دارد؛ موضوعی که نیازمند برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری بیشتر در زیرساخت‌های کشاورزی است.

این یافته‌ها با داده‌های منتشر شده از سوی سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نیز هم‌راستا است. بر اساس گزارش «چشم‌انداز غذا و کشاورزی ۲۰۲۴» فائو، ایران یکی از معدود کشورهای در حال توسعه در منطقه غرب آسیاست که به‌طور پایدار توانسته در زمینه تولید پروتئین دامی و محصولات باغی رشد مداومی داشته باشد. فائو همچنین هشدار داده که بحران تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آبی، مهم‌ترین تهدیدهای پیش‌روی امنیت غذایی کشورهای نیمه‌خشک نظیر ایران هستند.

بانک جهانی نیز در گزارش توسعه کشاورزی ۲۰۲۳ اشاره کرده است که با وجود کاهش نزولات آسمانی و فشارهای محیط‌زیستی، عملکرد ایران در تولید گوجه‌فرنگی، هندوانه، زعفران و پسته در سطح جهانی برجسته است و این کشور از معدود صادرکنندگان بزرگ در این حوزه‌هاست.
 

در همین حال، برنامه جهانی غذا (WFP) نیز در تازه‌ترین تحلیل منطقه‌ای خود، بر اهمیت سیاست‌های پایدار غذایی در کشورهای خاورمیانه تأکید کرده و ایران را به‌عنوان یکی از نمونه‌های موفق در زمینه حفظ نسبی امنیت غذایی در دوران بحران کووید-۱۹ و جنگ اوکراین معرفی کرده است.

با توجه به این داده‌ها، کارشناسان داخلی تأکید می‌کنند که برای حفظ و ارتقاء موقعیت ایران در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی، توسعه کشاورزی هوشمند، اصلاح الگوی کشت، افزایش بهره‌وری، مدیریت بهینه منابع آب و حمایت از زنجیره تولید تا مصرف، گام‌هایی حیاتی و راهبردی به‌شمار می‌آیند.

در زمانی که بسیاری از کشورها در حال تقلا برای تضمین غذای مردم خود هستند، ایران با تقویت زیرساخت‌های تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات، می‌تواند نقشی کلیدی در امنیت غذایی منطقه ایفا کند — موضوعی که از سطح مزیت اقتصادی فراتر رفته و بُعدی راهبردی و ژئوپلیتیکی یافته است.