باسمه تعالی

روزگاری تمدن اسلامی مهد تولید علم و دانش بود و جهانیان از همه جای دنیا برای دریافت علم و انجام کارهای خود به ممالک اسلامی سفر می‌کردند. در تمام عرصه‌های علوم، مانند پزشکی، نجوم، معماری، ریاضیات و ...، عالمان اسلامی برترين‌ها بودند؛ اما بعد از گذر چندین سال، آن‌ها دانشمندان خود را به این ممالک فرستادند تا علم بیاموزند.

دیری نپایید که اینان علم را از دست مسلمانان خارج کردند و تدابیری اندیشیدند تا خود سردمدار علم در جهان باشد. تلاش آن‌ها از یک سو، و غفلت مسلمانان از سوی دیگر سبب شد تا ورق برگردد و اروپایی که تمام علم خود را از از تمدن اسلامی کسب کرده بود، داعیه‌دار علم و دانش شود. آن‌ها تولید علم و فکر کردند و سیطره خود را در تمام زمینه‌ها گستراندند؛ به‌ گونه‌ای که اکنون وقتی نامي از علم و دانش برده می‌شود، از اروپا به عنوان مهد آن نام می‌برند.

آری، امروزه غرب با همین تسلط علمی و حضور در عرصه‌های دانش و فناوری، خود را داعیه‌دار کل جهان می‌داند. بعد از انقلاب اسلامی، ایران به عنوان سردمدار و طلایه‌دار حرکت اسلامی ناب در مسیر اصلی قرار گرفت تا بار دیگر سخن از اسلام، گفتمان حاکم بر جهان شود. بعد از گذر فراز و نشیب‌های فراوان، در طی سالیان متمادی، چندین سال است که مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای دام عزه مکرر به مسولان کشور يادآوري می‌کنند که باید تولید علم کنند و ایران را در یک چشم انداز 50 ساله به ابرقدرت علمی جهان تبدیل کنند؛ زیرا کاری که پيش از اين يک‌ مرتبه اتفاق افتاده است، چرا دوباره انجام نشود.

آری ایران باید به مرجعیت علمی جهان تبدیل شود؛ به گونه‌ای که هر كس در گوشه‌اي از دنيا بخواهد به جديد‌ترين نظريه‌هاي علمي دست‌ يابد، مجبور شود زبان فارسی را بیاموزند. این امر، شدنی است؛ اما همت و تلاشی مضاعف می‌طلبد. گزارشی که به تازگی یکی از نهادی معتبر جهانی منتشر کرده است نشان‌دهنده آن است که سرعت تولید علم در ایران به طور متوسط 11 برابر سرعت جهانی است؛ این گزارش، نشان دهنده آغاز حرکتی بزرگ برای بازسازی تمدن نوين اسلامی است.

تمدنی که باید از طریق مرجعیت علمی جهان، آموزه‌های ناب اسلامی را به گوش جهانیان برساند. این وظیفه بر دوش همگان است که در این جهت تلاش کنند. ولی دانشمندان، پژوهش‌گران و فرهیختگان نقش پررنگ‌تری در این‌باره دارند. برای انجام این مهم مقدماتی لازم است که بدون توجه بدان‌ها، شاید دستیابی به این امر مهم دست‌نیافتنی باشد. در ادامه به برخی از این اصول مقدماتي اشاره می‌کنیم. به امید آن روزی که شاهد حضور ایران اسلامی در رأس قله‌های علمی جهان باشیم:

1. شناسایی استعداد های برتر در آموزش و پرورش از مرحله دبستانی و سرمایه گذاری مالی و تربیتی برای آن‌ها؛
2. ایجاد فضای علمی در جامعه؛
3. ایجاد شهرک های علمی و فناوری اطلاعات؛
4. انتخاب پژوهش‌گران برتر و دادن اختیارات و امکانات کافی به آن‌ها؛
5. کشف منطق تولید علمی؛
6. فراهم ساختن شرایط جذب متخصصان داخلی و خارجی؛
7. تلاش براي اسلامي‌سازي علوم،‌ به‌ ويژه علوم انساني؛
8. تقویت روحیه کار گروهی؛
9. تأکید بر غرور ملی در کنار عزت اسلامی و تقویت آن؛
10. تغییر در باورها و نگرش‌ها؛
11. هماهنگی مراکز علمی و پژوهشی برای تولید علم؛
12. پرورش نیروی متخصص، متعهد و خلاق؛
13. تخصیص بودجه مناسب برای این منظور؛
14. فراهم ساختن امکانات سخت افزاری و نرم افزاری؛
15. ایجاد برنامه‌های کوتاه‌ مدت و بلند مدت؛
16. برداشتن موانع اداری و سازمانی؛
17. داشتن دید ملی و بين‌المللي به مسأله تولید علم و عدم بخشی‌نگری؛
18. فرهنگ‌سازی برای تولید علم؛
19. بالا بردن درک و شناخت برنامه‌ریزان برای تولید علم؛
20. استفاده از الگوهای قرآنی؛
21. تقویت تقوا و وجدان کاری در افراد؛
22. دنباله‌روی نکردن از غرب در روش‌های پژوهشی و ساختاری؛
23. برنامه‌ریزی برای هدایت فرآیند تولید علم؛
24. تقویت روحیه خودباوری و شکوفایی وتقویت احساس انجام وظیفه دینی؛
25. و... .

نويسنده : هادي عرب