استاد دانشگاه دولتی روسیه معتقد است که با بازگشت "ولادیمیر پوتین" به قدرت تقویت همکاری با جمهوری اسلامی ایران به یکی از اولویت‌های ثابت سیاست خارجی روسیه تبدیل خواهد شد.

"ولادمیر پلاستون" استاد دانشگاه دولتی "نووسیبیرسک" روسیه در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار منطقه‌ای فارس در آسیای مرکزی، گفت: بازگشت "ولادیمیر پوتین" به قدرت (در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری 4 مارس 2012 روسیه) نه‌تنها به معنای تایید اراده روسیه برای ایجاد روابط دارای حقوق یکسان و سود متقابل با کشورهای آسیای مرکزی و جمهوری اسلامی ایران خواهد بود، بلکه فرصت ارزشمندی در جهت تعیین زمینه‌های همکاری‌های راهبردی مسکو با این کشورها به صورت بلندمدت خواهد بود، زیرا طبق قانون اساسی روسیه دوره ریاست جمهوری جدید 6 سال به طول خواهد انجامید.

این صاحبنظر مسائل سیاسی منطقه با اشاره به منافع مشترک مسکو و تهران در منطقه، تصریح کرد: بدون تردید منافع مشترک روسیه و ایران در حفظ ثبات سیاسی و امنیت کشورهای آسیای مرکزی است و ثبات و امنیت نیز در صورتی امکان‌پذیر خواهد بود که مداخله غیرمنطقه‌ای در امور آسیای مرکزی صورت نگیرد.

پروفسور پلاستون در ادامه این موضوع، گفت: واقعیت‌های موجود آسیای مرکزی حکایت از آن‌ دارد که روسیه و ایران در تمامی حوزه‌های فعالیت خود در منطقه مواجه پیامدهای منفی سیاست تهاجمی خارجی آمریکا و ناتو می‌باشند. فکر می‌کنم، راه طبیعی برای فائق آمدن بر این شرایط، دفاع از منافع ملی خود بر اساس تصمیمات منطقی جامعه جهانی و کمک به اجرای بلاانحراف و دقیق قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد (نه به صروت مغایرت آن که در مورد لیبی به نظر رسید) و مخالفت با اقدامات یک‌جانبه نظامی و سیاسی بازیگران مختلف در منطقه خواهد بود. نادیده گرفتن خواسته‌های واقعی ملت‌های جهان و اتخاذ اقدامات یک‌جانبه و مغایر با تعهدات خود در برابر نهادهای بین‌المللی، پیامدهای بسیار ناگواری برای امنیت جهانی را به‌ بار آورده است.

همگرایی منطقه‌ای ضامن امنیت واقعی است

وی با بیان اینکه "در شرایط جدید همگرایی کشورهای دارای دیدگاه‌های مشترک از اهمیت بیشتری برخوردار شده‌ است"، تصریح کرد: مقامات روسیه که طرح 3 جانبه اتحادیه گمرکی و فضای واحد اقتصادی با بلاروس و قزاقستان را دنبال می‌کردند، اینک مبتکر ایجاد اتحاد اوراسیا شده‌اند تا از این طریق بتوانند به همگرایی با کشورهای آسیای مرکزی بر مبنای منافع واقعی اقتصادی دست یابند. از نگاه من این دقیقا طرحی است که می‌تواند ضامن امنیت منطقه‌ای باشد.

این صاحبنظر مسائل سیاسی منطقه خاطرنشان کرد: برای توسعه روابط روسیه با ایران ظرفیت‌های بسیار زیادی موجود است که هنوز مورد بهره‌برداری قرار نگرفته‌اند. فکر می‌کنم که هنوز هر 2 جانب به طور جدی به درک ضرورت به کار گرفتن این ظرفیت‌ها نرسیده‌اند که جای تاسف دارد.

پروفسور پلاستون حضور فعال ایران در سازمان‌های منطقه‌ای را به نفع ثبات و امنیت منطقه‌ای دانست و گفت: معتقدم که روسیه علاقمند حفظ ایران در مدار سازمان همکاری‌های شانگهای می‌باشد، هرچند به نظر من ایران باید خیلی زودتر از این به عضویت کامل این سازمان پذیرفته می‌شد، هرچند به باور برخی از کارشناسان این موضوع تا حد زیادی به عدم حل و فصل مسائل مربوط به یک سری از پروژه‌های 2 جانبه در بخش انرژی و نظامی فنی بستگی دارد.

استاد دانشگاه دولتی نووسیبیرسک روسیه خاطرنشان کرد: در روسیه شاهد آنند که در طول 20 سال گذشته جمهوری اسلامی ایران تحت فشارهای بی‌سابقه خارجی به شمول تحریمات متعدد اقتصادی قرار داشته است تا از این طریق بتوانند به تغییر نه‌تنها خط مشی سیاست خارجی ایران بلکه سیاست داخلی آن نیز دست یابند. آن‌ها از هر راهی تلاش می‌کنند تا کشورهای ما را در مقابل یکدیگر قرار دهند.

ائتلاف روسیه و ایران موجب ایجاد قطب قدرتمند ژئوپلیتیکی خواهد شد

پروفسور پلاستون گفت: در رابطه ا اهمیت روابط روسیه با ایران می‌خواهم از محقق مشهور مسایل ژئوپلیتیک "الکساندر دوگین" نقل قول بکنم که ضمنا با ایشان کاملا موافق هستم: منافع استراتژیک روسیه و ایران "در همه حوزه‌های اساسی که برای 2 کشور از اهمیت حیاتی برخوردار می‌باشند، کاملا انطباق دارند". از جمله 2 کشور "علاقمند هستند تا آسیای مرکزی، قفقاز و خاور میانه عاری از حضور نظامی آمریکا باشند.

علاوه بر این برای ایران و روسیه افزایش حضور و فعالیت گروه‌های بنیادگرای اسلامی پیرو جریان سلفیه حساسیت‌ برانگیز است.

در مورد افغانستان نیز همین طور". روسیه در آسیای مرکزی و افغانستان عملا با گروه‌ها و رژیم‌هایی همکاری می‌کنند که ایران نیز همکار آن‌ها است.

به این دلایل است که دوگین چنین نتیجه‌گیری می‌کند: "مجموع عوامل ما را به این مسیر هدایت می‌کند تا با تهران در تمامی سطوح سیاسی، اقتصادیی، نظامی، انرژی و غیره اتحاد و ائتلاف محکم و مطمئن استراتژیک انعقاد کنیم. با هم بودن، روسیه و ایران را تبدیل به یک قطب قدرتمند ژئوپلیتیکی می‌کند. (http://iran.ru/rus/print_news.php?news_id=75404)

پروفسور پلاستون در ادامه این بحث گفت: غرب و آمریکا در سطوح ملی و بین‌المللی گاهی با استفاده از شیوه تهدید مستقیم و گاهی دیگر با گذشت کردن در برابر برخی از مسائل، در اصل به دنبال حفظ نفوذ برتر در در سطح جهانی می‌باشند. طی 50 سال گذشته، اصل محور سیاست خارجی آمریکا که همانا توسعه‌طلبی و برتری‌خواهی است، تغییر نکرده است.

وی در ادامه بحث ضرورت تقویت همکاری روسیه با ایران، به مصاحبه سفیر جمهوری اسلامی "سید رضا جوادی" با روزنامه "مسکوسکی کمسومولتس" (16.09.2011) اشاره کرد و گفت: سفیر ایران اعلام کرد "موضع اصولی تهران این است که حضور نیروهای خارجی در کشورهای مسلمان غیر قابل قبول می‌باشد زیرا آن چیزی جز تنش به ارمغان نمی‌آورد".

در ادامه این مصاحبه می‌خوانیم: روسیه بزودی متوجه خواهد شد که غرب متحد قابل اعتماد نیست. این امر همین حالا در بسیاری از زمینه‌ها قابل ملاحظه است، به عنوان مثال در رابطه با عضویت روسیه در سازمان تجارت جهانی، در رابطه با سپر دفاع ضدموشکی و امثال این‌ها".

استاد دانشگاه دولتی روسیه، افزود: با این دیدگاه‌های سفیر ایران نمی‌توان موافق نبود و بیانیه رئیس جمهور روسیه دیمیتری میدویدف در رابطه به اقدامات مسکو در قبال گسترش سیستم دفاع ضدموشکی آمریکا نیز به این موضوع برمی‌گردد.

تقویت ارتباط کارشناسی کمک به توسعه روابط 2 کشور است

این صاحب‌نظر روس، با مهم دانستن بحث تقویت ارتباط کارشناسان روسیه و ایران به عنوان کمک به توسعه همکاری‌های 2 جانبه، خاطرنشان کرد: گاهی همکاران ایرانی ما از عدم وجود پیشنهادات مشخص در دوایر باصلاحیت روسیه در رابطه به توسعه زمینه‌های همکاری مسکو و تهران شکایت می‌کنند.

به عنوان مثال به بدون پاسخ ماندن پیشنهادات طرف ایرانی در زمینه‌های علمی، آموزشی، فرهنگی و اجتماعی اشاره می‌شود. فکر می‌کنم که این موضوع به آن ارتباط دارد که گاهی محدود کردن آزادی عمل برای مخالفین غربگرای دولت موجب محدود شدن دامنه فعالیت های اجتماعی (فرهنگی و علمی) در داخل ایران می‌گردد که به نحوی روابط مربوطه تهران با مسکو را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی افزود: به نظر من در حال حاضر شرایط کاملا مناسب برای برداشتن گام‌های موثر از سوی روسیه فراهم شده است که در متن آن می‌توان پیشنهادات طرف ایرانی برای تقویت همکاری‌های 2 جانبه در عرصه‌های علمی و آموزشی (حداقل در زمینه علوم انسانی) و اجتماعی را مورد بحث و بررسی قرار داد.

کارشناسان روس ضمن شرکت در برنامه‌های مختلف اجتماعی-سیاسی با حضور نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در سال 2010، از تمایل طرف ایرانی برای برقراری سطح بالای روابط بین دولت‌های 2 کشور صحبت می‌کردند. اما تا حال حاضر این همکاری‌ها به صورت برنامه‌ای و گسترده دنبال نشده و اقدامات انجام‌شده عمدتا اتفاقی و حتی انفرادی می‌باشند که شایسته 2 کشور دارای منافع بسیار زیاد مشترک نمی‌باشد.

در وزارت امور خارجه روسیه نیز باید تغییر نگاه بدهند

این استاد دانشگاه دولتی روسیه، تصریح کرد: کارشناسان ما عمدتا از آن شکایت می‌کنند که مسائل همکاری‌های بین‌المللی بین 2 کشور به طور ساختگی سیاسی می‌شوند. به عنوان مثال آن‌ها، طرح "بحث نگران‌کننده هسته‌ای" از سوی وزارت امور خارجه روسیه را ضمن بررسی مسائل کلی روابط 2 جانبه مسکو و تهران را نادرست می‌دانند. ظاهرا در نهاد سیاست خارجی روسیه درک نمی‌کنند که "حل مسئله هسته‌ای" به صلاحیت مقامات عالی برگشته و روابط علمی و فرهنگی، به بحث و گفت‌وگوهای سطح و فضای کاملا دیگری نیاز دارد.

پروفسور پلاستون در پایان گفت‌وگوی خود با فارس، خاطرنشان کرد: فکر می‌کنم در نهادهای دولتی روسیه در مورد ایران به عنوان کشور از نظر ویژگی‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و مذهبی منحصر به فرد، و همچنین دولتمردان ایران و پیشبینی‌های سیاسی مربوط به تحولات آتی جمهوری اسلامی، کمبود اطلاع وجود دارد. این خلاء و فضای خالی باید از راه تدوین برنامه و طرح‌های مشترک علمی، آموزشی، فرهنگی و رسانه‌ای روسیه و ایران تکمیل شود.